Merge branch 'adambard-master' into r-spanish

1 files changed, 148 insertions, 0 deletions

diff --git a/vi-vn/ruby-ecosystem-vi.html.markdown b/vi-vn/ruby-ecosystem-vi.html.markdown
new file mode 100644
index 00000000..518cf072
--- /dev/null
+++ b/vi-vn/ruby-ecosystem-vi.html.markdown
@@ -0,0 +1,148 @@
+---
+category: tool
+tool: ruby ecosystem
+contributors:
+    - ["Jon Smock", "http://github.com/jonsmock"]
+    - ["Rafal Chmiel", "http://github.com/rafalchmiel"]
+    - ["Vinh Nguyen", "http://rubydaily.net"]
+lang: vi-vn
+---
+
+Nhìn chung các lập trình viên Ruby luôn có cách để cài đặt các phiên bản
+Ruby khác nhau, quản lý các gói (hoặc gems), và quản lý các thư viện.
+
+## Trình quản lý Ruby
+
+Một vài nền tảng phải có Ruby đã được cài đặt trước hoặc có sẵn như một gói.
+Số đông lập trình viên Ruby không sử dụng cái này, hoặc nếu có, họ chỉ sử
+dụng chúng để bootstrap cài đặt Ruby. Thay vào đó, các lập trình viên Ruby
+có xu hướng cài đặt trình quản lý Ruby để cài đặt và chuyển đổi các phiên
+bản của Ruby và môi trường Ruby cho dự án của họ.
+
+Dưới đây là các trình quản lý môi trường Ruby nổi tiếng:
+
+* [RVM](https://rvm.io/) - Cài đặt và chuyển đổi các phiên bản Ruby. RVM cũng
+  có các khái niệm về tập các gems để quản lý môi trường dự án một
+  cách tốt nhất.
+* [ruby-build](https://github.com/sstephenson/ruby-build) - Chỉ cài đặt các
+  phiên bản Ruby. Sử dụng cái này giúp cho việc cài đặt Ruby tốt hơn.
+* [rbenv](https://github.com/sstephenson/rbenv) - Chỉ dùng để chuyển đổi các
+  phiên bản Ruby. Được sử dụng đi kèm với ruby-build. Tiện ích này sẽ giúp
+  cho việc dùng Ruby tốt hơn.
+* [chruby](https://github.com/postmodern/chruby) - Chỉ dùng để chuyển đổi các
+  phiên bản Ruby. Tương tự như rbenv. Không quan tâm làm thế nào Ruby được
+  cài đặt.
+
+## Các phiên bản Ruby
+
+Ruby được tạo ra bởi Yukihiro "Matz" Matsumoto, người được xem như là một
+[BDFL](https://en.wikipedia.org/wiki/Benevolent_Dictator_for_Life), mặc dầu gần
+đây luôn thay đổi. Kết quả là, tham chiếu của Ruby được gọi là MRI(Matz'
+Reference Implementation), và khi bạn biết về một phiên bản Ruby, nó đang
+được tham chiếu để phát hành một phiên bản của MRI.
+
+Có ba phiên bản Ruby chính thức được dùng là:
+
+* 2.0.0 - Được phát hành vào tháng 2 năm 2013. Hầu hết các thư viện lớn, và
+nền tảng đều hỗ trợ 2.0.0.
+* 1.9.3 - Được phát hành vào tháng 10 năm 2011. Đây là phiên bản hầu hết các
+lập trình viên Ruby đang dùng. [Nhưng đã không còn hỗ trợ](
+  https://www.ruby-lang.org/en/news/2015/02/23/support-for-ruby-1-9-3-has-ended
+  /)
+* 1.8.7 - [Ruby 1.8.7 đã không còn được sử dụng](
+  http://www.ruby-lang.org/en/news/2013/06/30/we-retire-1-8-7/).
+
+Sự thay đổi giữa phiên bản 1.8.7 đến 1.9.x lớn hơn nhiều so với thay đổi từ
+1.9.3 đến 2.0.0. Ví dụ, các phiên bản 1.9 giới thiệu các bảng mã và một
+byecote VM. Có các dự án vẫn đang ở 1.8.7, nhưng chúng chiếm một số lượng ít
+, phần lớn cộng đồng đã chuyển sang ít nhất là 1.9.2 hoặc 1.9.3
+
+## Các ứng dụng Ruby
+
+Hệ sinh thái Ruby có rất nhiều ứng dụng, với mỗi thế mạnh độc đáo và khả
+năng tương thích. Để rõ ràng hơn, sự khác nhau giữa các ứng dụng được viết
+bằng các ngôn ngữ khác nhau, nhưng *chúng vẫn là Ruby*.
+Mỗi ứng dụng có các hook đặc trưng và những tính năng đặc biệt, nhưng tất cả
+đều chạy Ruby rất tốt. Ví dụ, JRuby được viết bằng Java, nhưng bạn không
+cần biết Java để sử dụng.
+
+Một số ứng dụng nổi tiếng/tương thích cao:
+
+* [MRI](https://github.com/ruby/ruby) - Được viết bằng C, đây là ứng dụng
+  tham chiếu của Ruby. Nó tương thích 100%. Tất cả các phiên bản Ruby có khả
+  năng duy trì với MRI(xem [RubySpec](#rubyspec) bên dưới).
+* [JRuby](http://jruby.org/) - Được viết bằng Java và Ruby, ứng dụng này khá
+  nhanh. Điểm mạnh quan trọng nhất của JRuby là JVM/Java interop, tận dụng
+  các công cụ, dự án và ngôn ngữ hiện có của JVM.
+* [Rubinius](http://rubini.us/) - Được viết bằng ngôn ngữ chính là Ruby với
+  một C++ bytecode VM. Rất nhanh. Bởi vì nó được phát triển bằng chính Ruby.
+
+Một số ứng dụng khá nổi tiếng/tương thích:
+
+* [Maglev](http://maglev.github.io/) - Đứng đầu Gemstone, một Smalltalk VM.
+  SmallTalk có một vài tiện ích hấp dẫn, và trong dự án này đã mang nó vào
+  môi trường Ruby.
+* [RubyMotion](http://www.rubymotion.com/) - Mang Ruby đến việc phát triển iOS.
+
+Một số ứng dụng tốt/tương thích:
+
+* [Topaz](http://topazruby.com/) - Được biết bằng RPython (sử dụng Pypy),
+  Topaz vẫn còn rất trẻ và chưa hoàn toàn tương thích. Nó hứa hẹn khả năng
+  trở thành một ứng dụng Ruby tương thích cao.
+* [IronRuby](http://ironruby.net/) - Được viết bằng C# hướng đến nền tảng .NET
+  , IronRuby dường như đã dừng hoạt động kể từ khi Microsoft rút hỗ trợ.
+
+Các ứng dụng Ruby có các phiên bản riêng của mình, nhưng chúng luôn luôn
+hướng đến sự một phiên bản đặc biệt của MRI cho sự tương thích. Nhiều ứng
+dụng có khả năng đến các chế độ khác nhau (ví dụ, 1.8 hoặc 1.9) để hướng đến
+phiên bản MRI.
+
+## RubySpec
+
+Hầu hết các ứng dụng Ruby dựa vào [RubySpec](http://rubyspec.org/). Ruby không
+có thông báo chính thức, nhưng cộng đồng đã viết những specs thực thi trong
+Ruby để kiểm tra sự tương thích với MRI.
+
+## RubyGems
+
+[RubyGems](http://rubygems.org/) là một cộng đồng quản lý các gói cho Ruby.
+RubyGems đi kèm với Ruby, bởi vậy không cần cài đặt riêng lẻ.
+
+Các gói Ruby được gọi là "gems", và chúng được host bởi cộng đồng tại
+RubyGems.org. Một gem chứa mã nguồn của nó và một vài mô tả, bao gồm những
+thứ như phiên bản, các thư viện độc lập, các tác giả và các loại giấy phép.
+
+## Bundler
+
+[Bundler](http://bundler.io/) là một gem giải quyết độc lập. Nó sử dụng một
+Gemfile để tìm kiếm các thư viện độc lập trong dự án, và sau đó sẽ lấy về
+các thư viện của các thư viện độc lập này. Nó thực hiện cho đến khi việc
+tải các thư viện hoàn tất, hoặc nó sẽ dừng nếu xuất hiện bất kỳ xung đột nào.
+
+Bundler sẽ hiển thị lỗi nếu tìm thấy bất kỳ xung đột giữa các thư viện. Ví
+dụ, nếu như gem A yêu cầu gem Z có phiên bản 3 hoặc cao hơn, nhưng gem B lại
+yêu cầu gem Z phiên bản 2. Bundler sẽ thông báo cho bạn sự xung đột này.
+Điều này đã rất hữu ích khi nhiều gem tham chiếu các các gem khác (trong
+gem này lại tham chiếu đến các gem khác nữa), có thể hình thành một đồ thị
+lớn để nói.
+
+# Kiểm thử
+
+Kiểm thử là một phần lớn của Ruby. Ruby mang đến một nền tảng kiểm thử theo
+kiểu Unit được gọi là minitest (hoặc TestUnit for phiên bản Ruby 1.8.x).
+Có nhiều thư viện kiểm thử với các mục đích khác nhau.
+
+* [TestUnit](http://ruby-doc.org/stdlib-1.8.7/libdoc/test/unit/rdoc/Test/
+  Unit.html) - Nền tảng kiểm thử theo kiểu Unit của Ruby 1.8.
+* [minitest](http://ruby-doc.org/stdlib-2.0.0/libdoc/minitest
+  /rdoc/MiniTest.html) -Nền tảng kiểm thử được xây dựng cho Ruby 1.9/2.0
+* [RSpec](http://rspec.info/) - Một nền tảng kiểm thử tập trung vào sự
+  hoạt động.
+* [Cucumber](http://cukes.info/) - Một nền tảng kiểm thử theo kiểu BDD dưới
+  định dạng Gherkin.
+
+## Be Nice
+
+Cộng đồng Ruby tự hào là một cộng đồng mở, đa dạng và chào đón tất cả mọi
+người. Bản thân Matz là một người cực kỳ thân thiện, và các lập trình viên
+Ruby rất tuyệt vời.