diff options
Diffstat (limited to 'tr-tr')
| -rw-r--r-- | tr-tr/c-tr.html.markdown | 484 | ||||
| -rw-r--r-- | tr-tr/php-tr.html.markdown | 682 |
2 files changed, 1166 insertions, 0 deletions
diff --git a/tr-tr/c-tr.html.markdown b/tr-tr/c-tr.html.markdown new file mode 100644 index 00000000..50bca246 --- /dev/null +++ b/tr-tr/c-tr.html.markdown @@ -0,0 +1,484 @@ +--- +name: c +category: language +language: c +filename: learnc-tr.c +contributors: + - ["Adam Bard", "http://adambard.com/"] +translators: + - ["Haydar KULEKCI", "http://scanf.info/"] +lang: tr-tr + +--- +/* +C halen modern yüksek performans bilgisayarların dili. + +C bir çok programcının kullandığı en düşük seviye dillerdendir, ama +salt hız ile daha fazlasını karşılar. C'nin bellek yönetiminden iyi +anlarsanız sizi isteğiniz yere götürecektir. + +```c +// Tek satır yorum // karakterleri ile başlar + +/* +Çoklu satırlı yorumlar bu şekilde görünür. +*/ + +// C Standart kütüphanelerini uygulamanıza #include<ornek.h> ile +// dahil edebilirsiniz. +#include <stdlib.h> +#include <stdio.h> +#include <string.h> + +// Kendi başlık(header) dosyalarınız dahil etmek için "çift tırnak" +// kullanmalısınız. +#include "my_header.h" + +// Fonksiyonlarınızı bir .h dosyasında ya da c dosyanızın üst tarafta +// tanımlayın. + +void function_1(); +void function_2(); + +// Programınızın giriş noktası main isimli bir fonksiyondur ve +// integer değer döner +int main() { + + // çıktıları yazdırmak için printf kullanılır, "print formatted" + // %d bir sayı tipidir, \n yeni satır karakteridir + printf("%d\n", 0); // => 0 karakteri yazdırılır. + // Tüm ifadeler noktalı virgül ile bitmelidir. + + /////////////////////////////////////// + // Tipler + /////////////////////////////////////// + + // Değişkenleri kullanmadan önce tanımlamalısınız. Bir değişken tanımlarken + // tipini belirtmelisiniz; bu tip onun byte olarak boyutunu belirler. + + // int değişken tipi 4 byte boyutundadır. + int x_int = 0; + + // short değişken tipi genellikle 2 byte boyutundadır. + short x_short = 0; + + // char tipi 1 byte boyutunu garanti eder. + char x_char = 0; + char y_char = 'y'; // Karakterler '' işaretleri arasına yazılır. + + // long tipi 4-8 byte olur; long long tipi en azından 64 bit garantiler. + long x_long = 0; + long long x_long_long = 0; + + // float tipi 32-bit kayan noktalı sayı boyutundadır. + float x_float = 0.0; + + // double değişken tipi 64-bit kayan noktalı yazı tipindedir. + double x_double = 0.0; + + // Integral türleri işaretsiz olabilir. Bunun anlamı, onlar eksi değer + // olamaz demektir, ama aynı boyuttaki işaretsiz bir sayının maksimum + // değeri işaretli bir sayının maksimum değeriden büyük olur. + unsigned char ux_char; + unsigned short ux_short; + unsigned int ux_int; + unsigned long long ux_long_long; + + // Diğer taraftan char, ki her zaman bir byte boyutundadır, bu tipler + // makinenize göre boyut değiştirir. sizeof(T) size bir değişkenin byte + // cinsinden boyutunu verir öyle ki bu tipin boyutunu taşınabilir bir + // şekilde ifade edilebilir + // Örneğin, + printf("%lu\n", sizeof(int)); // => 4 (bir çok makinede 4-byte words) + + // If the argument of the `sizeof` operator an expression, then its argument + // is not evaluated (except VLAs (see below)). + // The value it yields in this case is a compile-time constant. + int a = 1; + size_t size = sizeof(a++); // a++ is not evaluated + printf("sizeof(a++) = %zu where a = %d\n", size, a); + // prints "sizeof(a++) = 4 where a = 1" (on a 32-bit architecture) + + // Diziler somut bir boyut ile oluşturulmalıdır. + char my_char_array[20]; // Bu dizi 1 * 20 = 20 byte alan kaplar + int my_int_array[20]; // Bu dizi 4 * 20 = 80 byte alan kaplar + // (4-byte bir word varsayılır) + + // Şu şekilde bir diziyi 0 ile oluşturabilirsiniz: + char my_array[20] = {0}; + + // Dizinin elemanlarını indexlemek diğer diller gibidir, veya + // diğer diller C gibi. + my_array[0]; // => 0 + + // Diziler değişebilirdir (mutable); O sadece memory! + my_array[1] = 2; + printf("%d\n", my_array[1]); // => 2 + + // In C99 (and as an optional feature in C11), variable-length arrays (VLAs) + // can be declared as well. The size of such an array need not be a compile + // time constant: + printf("Enter the array size: "); // ask the user for an array size + char buf[0x100]; + fgets(buf, sizeof buf, stdin); + + // strtoul parses a string to an unsigned integer + size_t size = strtoul(buf, NULL, 10); + int var_length_array[size]; // declare the VLA + printf("sizeof array = %zu\n", sizeof var_length_array); + + // A possible outcome of this program may be: + // > Enter the array size: 10 + // > sizeof array = 40 + + // String'ler bir NUL (0x00) byte ile sonlandırılmış karakter dizileridir, + // bu string içerisinde özel bir karakter olan '\0' ile gösterilir. + // (Biz Nul byte'i string karakterleri arasında bulundurmamıza gerek + // yoktur; derleyici onu bizim için dizinin sonuna ekler.) + char a_string[20] = "This is a string"; + printf("%s\n", a_string); // %s bir string formatıdır. + + /* + a_string 16 karakter uzunluğundadır. + 17. karakter NUL karakteridir. + 18., 19. ve 20. karakterler tanımsızdır.(undefined) + */ + + printf("%d\n", a_string[16]); // => 0 + // i.e., byte #17 is 0 (as are 18, 19, and 20) + + // If we have characters between single quotes, that's a character literal. + // It's of type `int`, and *not* `char` (for historical reasons). + int cha = 'a'; // fine + char chb = 'a'; // fine too (implicit conversion from int to char) + + /////////////////////////////////////// + // Operatörler + /////////////////////////////////////// + + int i1 = 1, i2 = 2; // Çoklu tanımlama için kısayol. + float f1 = 1.0, f2 = 2.0; + + // Aritmatik basittir. + i1 + i2; // => 3 + i2 - i1; // => 1 + i2 * i1; // => 2 + i1 / i2; // => 0 (0.5'dir ama 0 a yuvarlanmıştır.) + + f1 / f2; // => 0.5, artı veya eksi epsilon + + // Modüler aritmetikte vardır. + 11 % 3; // => 2 + + // Karşılaştırma operatörleri muhtemelen tanıdıktır, ama + // C'de boolean tipi yoktur. Bunun yerine sayı(int) kullanırız. + // 0 false yerine ve diğer herşey true yerine geçmektedir. + // (Karşılaştırma operatörleri her zaman 0 veya 1 dönmektedir.) + 3 == 2; // => 0 (false) + 3 != 2; // => 1 (true) + 3 > 2; // => 1 + 3 < 2; // => 0 + 2 <= 2; // => 1 + 2 >= 2; // => 1 + + // Sayılar üzerinde mantık işlemleri + !3; // => 0 (Logical not) + !0; // => 1 + 1 && 1; // => 1 (Logical and) + 0 && 1; // => 0 + 0 || 1; // => 1 (Logical or) + 0 || 0; // => 0 + + // Bit boyutunda işlem yapmak için operatörler + ~0x0F; // => 0xF0 (bitwise negation) + 0x0F & 0xF0; // => 0x00 (bitwise AND) + 0x0F | 0xF0; // => 0xFF (bitwise OR) + 0x04 ^ 0x0F; // => 0x0B (bitwise XOR) + 0x01 << 1; // => 0x02 (bitwise left shift (by 1)) + 0x02 >> 1; // => 0x01 (bitwise right shift (by 1)) + + // Be careful when shifting signed integers - the following are undefined: + // - shifting into the sign bit of a signed integer (int a = 1 << 32) + // - left-shifting a negative number (int a = -1 << 2) + // - shifting by an offset which is >= the width of the type of the LHS: + // int a = 1 << 32; // UB if int is 32 bits wide + + /////////////////////////////////////// + // Kontrol Yapıları + /////////////////////////////////////// + + if (0) { + printf("I am never run\n"); + } else if (0) { + printf("I am also never run\n"); + } else { + printf("I print\n"); + } + + // While Döngüsü + int ii = 0; + while (ii < 10) { + printf("%d, ", ii++); // ii++, ii değişkenini değerini kullandıktan sonra artırır. + } // => prints "0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, " + + printf("\n"); + + int kk = 0; + do { + printf("%d, ", kk); + } while (++kk < 10); // ++kk, kk değişkeninin değerini kullanmadan önce artırır. + // => prints "0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, " + + printf("\n"); + + // For Döngüsü + int jj; + for (jj=0; jj < 10; jj++) { + printf("%d, ", jj); + } // => prints "0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, " + + printf("\n"); + + /////////////////////////////////////// + // Tip Dönüşümleri + /////////////////////////////////////// + + // C'de her değer bir tipe sahiptir, ama siz bir değeri bir başka tipe + // dönüştürebilirsiniz. + + int x_hex = 0x01; // Hex literatüründe değer atayabilirsiniz. + + // Türler arasındaki dönüşümde kendi değerini korumak için çalışacaktır. + printf("%d\n", x_hex); // => Prints 1 + printf("%d\n", (short) x_hex); // => Prints 1 + printf("%d\n", (char) x_hex); // => Prints 1 + + // Tip hiçbir hata vermeden taşacaktır(overflow). + printf("%d\n", (unsigned char) 257); // => 1 (Max char = 255 eğer karakter 8 bit uzunluğunda ise) + + // `char`, `signed char` ve `unsigned char` karakter tiplerinin maksimum uzunluğunu + // belirlemek için <limits.h> kütüphanesindeki CHAR_MAX, SCHAR_MAX ve UCHAR_MAX + // macrolarını kullanınız. + + // Integral tipi kayan noktalı yazı tipine dönüştürülecektir ve tam tersi. + printf("%f\n", (float)100); // %f formats a float + printf("%lf\n", (double)100); // %lf formats a double + printf("%d\n", (char)100.0); + + /////////////////////////////////////// + // İşaretçiler (Pointers) + /////////////////////////////////////// + + // Bir işaretci bellek adresini barındıran bir değişkendir. Tanımlaması ile işaret + // edeceği verinin tipi de belirtilecektir. Değişkenlerininzi bellek adreslerini + // getirerek bellek ile ilgili karışıklığı ortadan kaldırabilirsiniz. + + int x = 0; + printf("%p\n", &x); // & işareti bir değişkenin bellek adresini getirmek için kullanılır. + // (%p işaretçilerin formatıdır) + // => Bazı bellek adresleri yazdırılacaktır. + + + // İşaretçiler tanımlanırken * ile başlar + int *px, not_a_pointer; // px sayı tipinde bir işaretçidir. + px = &x; // X değişkeninin bellek adresi px değişkeninde tutulmaktadır. + printf("%p\n", px); // => x değişkeninin bellek adresi yazdırılacaktır. + printf("%d, %d\n", (int)sizeof(px), (int)sizeof(not_a_pointer)); + // => 64-bit sistemde "8, 4" yazdırılacaktır. + + // İşaretçinin adres olarak gösterdiği yerdeki değeri almak için + // değişkenin önüne * işareti ekleyiniz. + printf("%d\n", *px); // => 0 bastıracaktır, x in değeridir, + // çünkü px değişkeni x in adresini göstermektedir. + + // Ayrıca siz işaretçinin gösterdiği yerin değerini + // değiştirebilirsiniz. Burada referansı parantez içerisinde göstereceğiz + // çünkü ++ işleminin önceliği * işleminden yüksektir. + (*px)++; // px'in işaret ettiği değeri 1 artır. + printf("%d\n", *px); // => 1 yazdırılır. + printf("%d\n", x); // => 1 yazdırılır. + + int x_array[20]; // Diziler(arrays) bellekten yan yana bellek bloklarını + // tahsis etmek için iyi bir yöntemdir. + int xx; + for (xx=0; xx<20; xx++) { + x_array[xx] = 20 - xx; + } // x_array dizisi 20, 19, 18,... 2, 1 değerleri ile oluşturuluyor. + + // Bir sayı tipinde işaretçi tanımlanıyor ve x_array'i işaret ediyor. + int* x_ptr = x_array; + // x_ptr artık dizinin ilk elemanını işaret etmektedir (the integer 20). + // Bu çalışacaktır çünkü diziler(arrays) aslında sadece onların ilk + // elemanlarını gösteren birer işaretçidir. + // For example, when an array is passed to a function or is assigned to a pointer, + // it decays into (implicitly converted to) a pointer. + // Exceptions: when the array is the argument of the `&` (address-od) operator: + int arr[10]; + int (*ptr_to_arr)[10] = &arr; // &arr is NOT of type `int *`! + // It's of type "pointer to array" (of ten `int`s). + // or when the array is a string literal used for initializing a char array: + char arr[] = "foobarbazquirk"; + // or when it's the argument of the `sizeof` or `alignof` operator: + int arr[10]; + int *ptr = arr; // equivalent with int *ptr = &arr[0]; + printf("%zu %zu\n", sizeof arr, sizeof ptr); // probably prints "40, 4" or "40, 8" + + // Diziler ilk elemanlarını gösteren birer işaretçidirler. + printf("%d\n", *(x_ptr)); // => 20 yazılacaktır. + printf("%d\n", x_array[0]); // => 20 yazılacaktır. + + // İşaretçiler kendi tiplerinde artırılır ve azaltılır. + printf("%d\n", *(x_ptr + 1)); // => 19 yazılacaktır. + printf("%d\n", x_array[1]); // => 19 yazılacaktır. + + // Ayrıca dinamik olarak bir bellek bloğunu standart kütüphanede bulunan + // malloc fonksiyonu ile uygulamanız için ayırabilirsiniz. Bu fonksiyon + // byte türünden ayırmak istediğiniz bloğun boyutunu parametre olarak alır. + int* my_ptr = (int*) malloc(sizeof(int) * 20); + for (xx=0; xx<20; xx++) { + *(my_ptr + xx) = 20 - xx; // my_ptr[xx] = 20-xx 'de aynı zamanda çalışabilir + } // Bellekte 20, 19, 18, 17... 2, 1 (as ints) şeklinde oluşturulmuş olacaktır. + + // Eğer ayrımadığınız bir bellek adresini çağırırsanız + // öngörülmeyen bir değer dönecektir. + printf("%d\n", *(my_ptr + 21)); // => kim-bilir-ne-yazacak? + + // Malloc fonksiyonu ile ayrıdığınız bellek kısmı ile işiniz bittiğinde + // onu free fonksiyonu ile boşaltmalısınız, aksi durumda uygulamanız + // kapatılana kadar belleğin o kısmını kimse kullanamaz. + free(my_ptr); + + // Metin Dizileri(String) birer karakter dizisidir(char array), ama + // genelde karakter işaretçisi olarak kullanılır. + char* my_str = "This is my very own string"; + + printf("%c\n", *my_str); // => 'T' + + function_1(); +} // main fonksiyon sonu + +/////////////////////////////////////// +// Fonksiyonlar +/////////////////////////////////////// + +// Fonksiyon tanımlama sözdizimi: +// <return type> <fonksiyon adi>(<args>) + +int add_two_ints(int x1, int x2){ + return x1 + x2; // bir değer geri döndürmek için return kullanılır. +} + +/* +Fonksiyonlar pass-by-value'dür, ama isterseniz işaretçi referanslarını +kullanarak fonksiyona gönderilen parametrenin değerini değiştirebilirsiniz. + +Example: Bir metni tersine çevirme +*/ + +// Bir void konksiyonu hiç bir değer dönmez +void str_reverse(char* str_in){ + char tmp; + int ii=0, len = strlen(str_in); // Strlen C'nin standart kütüphanesinin bir fonksiyonu + for(ii=0; ii<len/2; ii++){ + tmp = str_in[ii]; + str_in[ii] = str_in[len - ii - 1]; // sondan ii'inci elemanı + str_in[len - ii - 1] = tmp; + } +} + +/* +char c[] = "This is a test."; +str_reverse(c); +printf("%s\n", c); // => ".tset a si sihT" +*/ + +/////////////////////////////////////// +// Kullanıcı Tanımlı Tipler ve Yapılar +/////////////////////////////////////// + +// Typedef'ler bir tip takma adı oluşturur. +typedef int my_type; +my_type my_type_var = 0; + +// Struct'lar bir veri koleksiyonudur. +struct rectangle { + int width; + int height; +}; + +// It's not generally true that +// sizeof(struct rectangle) == sizeof(int) + sizeof(int) +// due to potential padding between the structure members (this is for alignment +// reasons). [1] + +void function_1(){ + + struct rectangle my_rec; + + // "." ile yapı üyelerine ulaşılabilir. + my_rec.width = 10; + my_rec.height = 20; + + // Bir yapının adresini işaretçiye atayabilirsiniz. + struct rectangle* my_rec_ptr = &my_rec; + + // İşaretçi üzerinden bir yapıya ulaşabilirsiniz. + (*my_rec_ptr).width = 30; + + // ya da -> işareti ile yapının elemanlarına ulaşabilirsiniz. + my_rec_ptr->height = 10; // (*my_rec_ptr).height = 10; ile aynıdır. +} + +// Kolaylık sağlamak için bir yapıya typedef tanımlayabilirsiniz. +typedef struct rectangle rect; + +int area(rect r){ + return r.width * r.height; +} + +/////////////////////////////////////// +// Fonksiyon İşaretçiler +/////////////////////////////////////// + +/* +Çalışma zamanında, fonksiyonların bilinen bir bellek adresleri vardır. Fonksiyon +işaretçileri fonksiyonları direk olarak çağırmayı sağlayan veya geri bildirim(callback) +için parametre gönderirken kullanılan başka birer işaretçidirler. Ama, syntax tanımı +başlangıçta biraz karışık gelebilir. + +Örnek: bir işaretçiden str_reverse kullanımı +*/ +void str_reverse_through_pointer(char * str_in) { + // f adında bir fonksiyon işaretçisi tanımlanır. + void (*f)(char *); // Signature should exactly match the target function. + f = &str_reverse; // Assign the address for the actual function (determined at runtime) + (*f)(str_in); // Just calling the function through the pointer + // f(str_in); // That's an alternative but equally valid syntax for calling it. +} + +/* +As long as function signatures match, you can assign any function to the same pointer. +Function pointers are usually typedef'd for simplicity and readability, as follows: +*/ + +typedef void (*my_fnp_type)(char *); + +// Gerçek bir işaretçi tanımlandığı zaman ki kullanımı: +// ... +// my_fnp_type f; + +``` + +## Daha Fazla Okuma Listesi + +[K&R, aka "The C Programming Language"](https://en.wikipedia.org/wiki/The_C_Programming_Language)'in bir kopyasını bulundurmak mükemmel olabilir + +Diğer bir iyi kaynak ise [Learn C the hard way](http://c.learncodethehardway.org/book/) + +It's very important to use proper spacing, indentation and to be consistent with your coding style in general. +Readable code is better than clever code and fast code. For a good, sane coding style to adopt, see the +[Linux kernel coding stlye](https://www.kernel.org/doc/Documentation/CodingStyle). + +Diğer taraftan google sizin için bir arkadaş olabilir. + +[1] http://stackoverflow.com/questions/119123/why-isnt-sizeof-for-a-struct-equal-to-the-sum-of-sizeof-of-each-member
\ No newline at end of file diff --git a/tr-tr/php-tr.html.markdown b/tr-tr/php-tr.html.markdown new file mode 100644 index 00000000..94bc31ff --- /dev/null +++ b/tr-tr/php-tr.html.markdown @@ -0,0 +1,682 @@ +--- +language: php +filename: learnphp-tr.php +contributors: + - ["Malcolm Fell", "http://emarref.net/"] + - ["Trismegiste", "https://github.com/Trismegiste"] +translators: + - ["Haydar KULEKCI", "http://scanf.info/"] +lang: tr-tr +--- + +PHP 5+ versiyonu için geçerlidir. + +```php +<?php // PHP kodları <?php etiketleri içerisinde bulunmalıdır. + +// Eğer php dosyanız sadece PHP kodu içeriyorsa, php'nin kapatma +// etiketini kapatmayabilirsiniz. + +// // işareti ile tek satırlık yorum satırı başlar. + +# # işareti de aynı görevi görür ancak // daha genel kullanımdadır. + + + +/* + Çoklu satır kodu bu şekilde yazıyoruz. slash yıldız ile başlar + ve yıldız slash ile biter. +*/ + +// "echo" ya da "print" metodları çıktı almak için kullanılır. +print('Hello '); // Ekrana Yeni satır karakteri olmadan "Hello " + // yazdırılır. + +// () parantezler "echo" ve "print" metodları için isteğe bağlıdır. +echo "World\n"; // Ekrana yeni satır karakteri olmadan "World" + // yazdırılır. +// (Bütün ifadeler noktalı virgül ile bitmelidir.) + +// <?php tagı dışarısındaki herşey otomatik olarak yazdırılacaktır. +?> +Hello World Again! +<?php + + +/************************************ +* Tipler ve Değişkenler +*************************************/ + +// Değişkenler $ sembolü ile başlar. +// Geçerli bir değişken bir harf veya alt çizgi ile başlar, +// devamında da bir sayı, harf veya alt çizgi ile devam eder. + +// Mantıksal değerler +// Boolean values are harf büyüklüğüne duyarsızdır. +$boolean = true; // veya TRUE veya True +$boolean = false; // veya FALSE veya False + +// Tam Sayılar +$int1 = 12; // => 12 +$int2 = -12; // => -12 +$int3 = 012; // => 10 (öneki 0 olan sekizlik(octal) bir sayıyı gösterir) +$int4 = 0x0F; // => 15 (öneki 0x olanlar hex sayıları gösterir.) + +// Kayan Noktalı Sayılar +$float = 1.234; +$float = 1.2e3; +$float = 7E-10; + +// Aritmetik +$sum = 1 + 1; // 2 +$difference = 2 - 1; // 1 +$product = 2 * 2; // 4 +$quotient = 2 / 1; // 2 + +// Aritmetik Kısayolları +$number = 0; +$number += 1; // $number değişkeninin değerini 1 artırır. +echo $number++; // 1 yazdırılır. (Yazdırıldıktan sonra artırılır.) +echo ++$number; // 3 yazdırılır. (yazdırılmadan önce artırılır.) +$number /= $float; // Bölünür ve bölüm $number değerine eşitlenir. + +// Karakter dizileri(strings) tek tırnak ile kullanılmalıdır. +$sgl_quotes = '$String'; // => '$String' + +// Bir değişken içermediği sürece çift tırnak kullanmaktan kaçının +$dbl_quotes = "This is a $sgl_quotes."; // => 'This is a $String.' + +// Özel karakterler sadece çift tırnak ile kullanılabilir. +$escaped = "This contains a \t tab character."; +$unescaped = 'This just contains a slash and a t: \t'; + +// Gerekirse bir değişkeni küme ayracı içine alın. +$money = "I have $${number} in the bank."; + +// Since PHP 5.3, nowdocs can be used for uninterpolated multi-liners +$nowdoc = <<<'END' +Multi line +string +END; + +// Heredocs will do string interpolation +$heredoc = <<<END +Multi line +$sgl_quotes +END; + +// . işareti ile karakter dizileri birbirine birleştirilebilir. +echo 'This string ' . 'is concatenated'; + + +/******************************** + * Sabitler + */ + +// Bir sabit define() metodu kullanılarak tanımlanır. +// ve çalışma zamanından hiçbir zaman değişmez! + +// geçerli bir sabit bir harf veya altçizgi ile başlar, +// ve bir sayı, harf ya da altçizgi ile devam eder. +define("FOO", "something"); + +// sabite ulaşmak için direk olarak seçilen ismi kullanabilirsiniz. +echo 'This outputs '.FOO; + + +/******************************** + * Diziler + */ + +// PHP'de bütün diziler ilişikilendirilebilirdir. (hashmaps), +// İlişkilendirilebilir(associative) diziler, hashmap olarak bilinir. + +// PHP'nin bütün versiyonları için çalışır +$associative = array('One' => 1, 'Two' => 2, 'Three' => 3); + +// PHP 5.4 ile yeni bir söz dizimi kullanılmaya başlandı +$associative = ['One' => 1, 'Two' => 2, 'Three' => 3]; + +echo $associative['One']; // 1 yazdıracaktır. + +// Liste kullanımında index'ler tam sayıdır. +$array = ['One', 'Two', 'Three']; +echo $array[0]; // => "One" + + +/******************************** + * Çıktı + */ + +echo('Hello World!'); +// Hello World! çıktısı stdout'a yazdırılır. +// Eğer bir web browser ile çalışıyorsanır Stdout bir web sayfasıdır. + +print('Hello World!'); // echo ile aynıdır. + +// Aslında echo bir dil sabitidir, parantezleri kullanmayabilirsiniz. +echo 'Hello World!'; +print 'Hello World!'; // Bu yazdırılacaktır. + +$paragraph = 'paragraph'; + +echo 100; // Echo ile doğrudan sayısal değer kullanımı +echo $paragraph; // veya değişken + +// PHP 5.4.0 veya daha üstü sürümlerde kısa açılış etiketi +// konfigürasyonları yapıldı ise, kısa açılış etiketini kullanabilirsiniz. +?> +<p><?= $paragraph ?></p> +<?php + +$x = 1; +$y = 2; +$x = $y; // Şu anda $x değişkeni $y ile aynı değere sahiptir. +$z = &$y; +// $z, $y'nin referansını içermektedir. +// $z'nin değerinin değişmesi $y'nin değerinide değiştireceltir veya +// tam tersi. Ancak $x özgün değeri olarak kalacaktır. + +echo $x; // => 2 +echo $z; // => 2 +$y = 0; +echo $x; // => 2 +echo $z; // => 0 + +/******************************** + * Mantık + */ +$a = 0; +$b = '0'; +$c = '1'; +$d = '1'; + +// Argüman doğru değilse bir hata fırlatılacaktır. + +// Bu karşılaştırmalar tipler aynı olmasa bile her zaman true olacaktır. +assert($a == $b); // equality +assert($c != $a); // inequality +assert($c <> $a); // alternative inequality +assert($a < $c); +assert($c > $b); +assert($a <= $b); +assert($c >= $d); + +// Aşağıdakiler yanlızca değer ve tip aynı olduğunda true olacaktır. +assert($c === $d); +assert($a !== $d); +assert(1 == '1'); +assert(1 !== '1'); + +// Değişkenler kullanıma bağlı olarak farklı tiplere çevrilebilir. + +$integer = 1; +echo $integer + $integer; // => 2 + +$string = '1'; +echo $string + $string; // => 2 (Karakter dizisi tam sayıya çevrilmeye zorlanır) + +$string = 'one'; +echo $string + $string; // => 0 +// Çıktı 0 olacaktır, çünkü + operatörü karakter dizisi olan 'one' değerini +// bir sayıya çeviremez. + +// Veri tipi çevirileri bir değişkeni farklı bir türde +// düzenlemek için kullanılabilir. + +$boolean = (boolean) 1; // => true + +$zero = 0; +$boolean = (boolean) $zero; // => false + +// Veri tiplerini çevirmek için bazı fonksiyonlar vardır. +$integer = 5; +$string = strval($integer); + +$var = null; // Null değeri. + + +/******************************** + * Kontrol Yapıları + */ + +if (true) { + print 'I get printed'; +} + +if (false) { + print 'I don\'t'; +} else { + print 'I get printed'; +} + +if (false) { + print 'Does not get printed'; +} elseif(true) { + print 'Does'; +} + +// Üçlü operatör +print (false ? 'Does not get printed' : 'Does'); + +$x = 0; +if ($x === '0') { + print 'Does not print'; +} elseif($x == '1') { + print 'Does not print'; +} else { + print 'Does print'; +} + + + +// Bu alternatif sözdizimi template'ler için kullanışlıdır. +?> + +<?php if ($x): ?> +This is displayed if the test is truthy. +<?php else: ?> +This is displayed otherwise. +<?php endif; ?> + +<?php + +// Use switch to save some logic. +switch ($x) { + case '0': + print 'Switch does type coercion'; + break; // Bir breake yazmalısınız ya da 'two' ve 'three' + // durumunuda kapsarsınız. + case 'two': + case 'three': + // $variable değişkeni 'two' ya da 'three' ise + break; + default: + // Varsayılan olarak bir şey yap +} + +// While, do...while ve for döngüleri tanıdıktır. +$i = 0; +while ($i < 5) { + echo $i++; +}; // "01234" yazdırılacaktır + +echo "\n"; + +$i = 0; +do { + echo $i++; +} while ($i < 5); // "01234" yazdırılacaktır. + +echo "\n"; + +for ($x = 0; $x < 10; $x++) { + echo $x; +} // "0123456789" yazdırılacaktır. + +echo "\n"; + +$wheels = ['bicycle' => 2, 'car' => 4]; + +// Foreach döngüsü diziler üzerinde çalışır +foreach ($wheels as $wheel_count) { + echo $wheel_count; +} // "24" yazdırılacaktır. + +echo "\n"; + +// Key-Value değerlere ulaşabilirsiniz. +foreach ($wheels as $vehicle => $wheel_count) { + echo "A $vehicle has $wheel_count wheels"; +} + +echo "\n"; + +$i = 0; +while ($i < 5) { + if ($i === 3) { + break; // while döngüsünden çıkar + } + echo $i++; +} // Prints "012" + +for ($i = 0; $i < 5; $i++) { + if ($i === 3) { + continue; // Aktif döngüyü atlar + } + echo $i; +} // "0124" yazdırılacaktır. + + + +/******************************** + * Fonksiyonlar + */ + +// Bir fonksiyon tanımlamak için "function" kullanılır: +function my_function () { + return 'Hello'; +} + +echo my_function(); // => "Hello" + +// Geçerli bir fonksiyon ismi bir harf veya altçizgi ile başlar ve +// bir sayı, harf ya da alt çizgi ile devam eder. + +function add ($x, $y = 1) { // $y değeri isteğe bağlıdır ve + // varsayılan değeri 1'dir + $result = $x + $y; + return $result; +} + +echo add(4); // => 5 +echo add(4, 2); // => 6 + +// $result fonksiyon dışında ulaşılabilir değildir. +// print $result; // Bir uyarı verecektir. + +// PHP 5.3'den beri bir anonymous fonksiyon tanımlayabilirsiniz; +$inc = function ($x) { + return $x + 1; +}; + +echo $inc(2); // => 3 + +function foo ($x, $y, $z) { + echo "$x - $y - $z"; +} + +// Fonksiyonlar bir fonksiyon dönebilir. +function bar ($x, $y) { + // Fonksiyona dışardan değişken gönderebilmek için 'use' komutunu kullanın. + return function ($z) use ($x, $y) { + foo($x, $y, $z); + }; +} + +$bar = bar('A', 'B'); +$bar('C'); // "A - B - C" yazdırılacaktır. + +// Fonksiyonun ismini karakter dizinden çağırabilirsiniz. +$function_name = 'add'; +echo $function_name(1, 2); // => 3 +// Programatik olarak fonksiyonları çalıştırmak için yararlı olabilir +// veya, call_user_func(callable $callback [, $parameter [, ... ]]); kulanın. + + +/******************************** + * Includes + */ + +<?php +// PHP'de include edilecek dosyalar PHP açma etiketi ile başlamalı. (!) + +include 'my-file.php'; +// my-file.php dosyasındaki kodlar artık mevcut scope'da kullanılabilir. +// Eğer dosya include edilemezse bir uyarı (örneğin: file not found) +// fırlatılacaktır. + +include_once 'my-file.php'; +// Eğer bir dosya include edildi ise tekrar include edilmeyecektir. +// Bu çoklu class tanımlama hatalarını önler. + +require 'my-file.php'; +require_once 'my-file.php'; +// Dosya include edilemediğinde fatal error veren require() bu konu +// dışında include() ile aynıdır. + +// my-include.php dosyasının içeriği: +<?php + +return 'Anything you like.'; +// Dosya sonu + +// Include'lar ver require'lar aynı zamanda bir return dönebilir. +$value = include 'my-include.php'; + +// Dosyalar verilen dosya yoluna göre include edilir veya, hiçbirşey +// verilmezse include_path konfigürasyonuna göre include edecektir. +// Eğer dosya include_path'da da bulunamazsa include hata vermeden +// önce içinde bulunulan dizini kontrol ecektir. +/* */ + + +/******************************** + * Sınıflar + */ + +// Sınıflar class kelimesi ile tanımlanır + +class MyClass +{ + const MY_CONST = 'value'; // Bir sabit + + static $staticVar = 'static'; + + // Static değişkenler ve onların görünürlüğü + public static $publicStaticVar = 'publicStatic'; + private static $privateStaticVar = 'privateStatic'; + // Sadece bu sınıf içerisinde erişilebilir + protected static $protectedStaticVar = 'protectedStatic'; + // Bu sınıf ve alt sınıflarından erişilebilir + + // Özellikler görünürlüğü ile birlikte tanımlanmalıdır. + public $property = 'public'; + public $instanceProp; + protected $prot = 'protected'; // Sınıf ve alt sınıflardan erişilebilir + private $priv = 'private'; // Sadece bu sınıftan erişilebilir + + // __construct ile bir constructor oluşturulabilir. + public function __construct($instanceProp) { + // $this ile instance değişkenine erişilir. + $this->instanceProp = $instanceProp; + } + + // Sınıfın içerisinde metodlar fonksiyonlar gibi tanımlanır. + public function myMethod() + { + print 'MyClass'; + } + + final function youCannotOverrideMe() + { + } + + public static function myStaticMethod() + { + print 'I am static'; + } +} + +echo MyClass::MY_CONST; // 'value' şeklinde çıktı verir; +echo MyClass::$staticVar; // 'static' şeklinde çıktı verir; +MyClass::myStaticMethod(); // 'I am static' şeklinde çıktı verir; + +// Sınıfların new ile kullanımı +$my_class = new MyClass('An instance property'); +// Eğer argüman göndermeyeceksek parantezler isteğe bağlıdır. + +// Sınıfın üyelerine erişim -> +echo $my_class->property; // => "public" +echo $my_class->instanceProp; // => "An instance property" +$my_class->myMethod(); // => "MyClass" + + +// "extends" ile sınıfı extend etmek +class MyOtherClass extends MyClass +{ + function printProtectedProperty() + { + echo $this->prot; + } + + // Bir methodu ezmek + function myMethod() + { + parent::myMethod(); + print ' > MyOtherClass'; + } +} + +$my_other_class = new MyOtherClass('Instance prop'); +$my_other_class->printProtectedProperty(); // "protected" şeklinde çıktı verir. +$my_other_class->myMethod(); // "MyClass > MyOtherClass" şeklinde çıktı verir + +final class YouCannotExtendMe +{ +} + +// getter ve setter'ları oluşturmak için "magic method"ları kullanabilirsiniz. +class MyMapClass +{ + private $property; + + public function __get($key) + { + return $this->$key; + } + + public function __set($key, $value) + { + $this->$key = $value; + } +} + +$x = new MyMapClass(); +echo $x->property; // __get() metodunu kullanacaktır. +$x->property = 'Something'; // __set() metodunu kullanacaktır. + +// Sınıflar abstract olabilir(abstract kelimesini kullanarak) veya +// interface'ler uygulanabilir (implements kelimesi kullanılarak). +// Bir interface "interface" kelimesi kullanılarak oluşturulur. + +interface InterfaceOne +{ + public function doSomething(); +} + +interface InterfaceTwo +{ + public function doSomethingElse(); +} + +// interfaces can be extended +interface InterfaceThree extends InterfaceTwo +{ + public function doAnotherContract(); +} + +abstract class MyAbstractClass implements InterfaceOne +{ + public $x = 'doSomething'; +} + +class MyConcreteClass extends MyAbstractClass implements InterfaceTwo +{ + public function doSomething() + { + echo $x; + } + + public function doSomethingElse() + { + echo 'doSomethingElse'; + } +} + + +// Sınıflar birden fazla interface kullanabilir. +class SomeOtherClass implements InterfaceOne, InterfaceTwo +{ + public function doSomething() + { + echo 'doSomething'; + } + + public function doSomethingElse() + { + echo 'doSomethingElse'; + } +} + + + +/******************************** + * Traits + */ +// Trait'ler PHP 5.4.0'dan beri kullanılabilir ve "trait" kullanılarak +// tanımlanır. + +trait MyTrait +{ + public function myTraitMethod() + { + print 'I have MyTrait'; + } +} + +class MyTraitfulClass +{ + use MyTrait; +} + +$cls = new MyTraitfulClass(); +$cls->myTraitMethod(); // "I have MyTrait" çıktısını verir. + + + +/******************************** + * İsim Uzayları + */ + +// Bu alan ayrılmıştır, çünkü isim uzayı tanımı bir dosyada en başta +// yapılmalıdır. Bu örnekte böyle olmadığını varsayalım. + +<?php + +// Varsayılan olarak, sınıflar global isim uzayındadır, ve açıkça bir +// ters slash ile çağrılabilir. + +$cls = new \MyClass(); + + + +// Bir dosya için isim uzayı atama +namespace My\Namespace; + +class MyClass +{ +} + +// (diğer bir dosya) +$cls = new My\Namespace\MyClass; + +//veya diğer bir isim uzayında. +namespace My\Other\Namespace; + +use My\Namespace\MyClass; + +$cls = new MyClass(); + +// veya isim uzayına bir takma isim koyabilirsiniz. + +namespace My\Other\Namespace; + +use My\Namespace as SomeOtherNamespace; + +$cls = new SomeOtherNamespace\MyClass(); + +*/ + +``` + +## Daha fazla bilgi + +Referans ve topluluk yazıları için [official PHP documentation](http://www.php.net/manual/) adresini ziyaret edin. + +Gncel en yi örnekler için [PHP Usulüne Uygun](http://kulekci.net/php-the-right-way/) adresini ziyaret edin. + +Eğer bir paket yöneticisi olan dil kullandıysanız, [Composer](http://getcomposer.org/)'a bir göz atın. + +Genel standartlar için PHP Framework Interoperability Group'unun [PSR standards](https://github.com/php-fig/fig-standards) ziyaret edebilirsiniz. + |