diff options
Diffstat (limited to 'tr-tr')
-rw-r--r-- | tr-tr/python-tr.html.markdown | 528 |
1 files changed, 528 insertions, 0 deletions
diff --git a/tr-tr/python-tr.html.markdown b/tr-tr/python-tr.html.markdown new file mode 100644 index 00000000..410339dd --- /dev/null +++ b/tr-tr/python-tr.html.markdown @@ -0,0 +1,528 @@ +--- +language: python +filename: learnpython-tr.py +contributors: + - ["Louie Dinh", "http://ldinh.ca"] +translators: + - ["Haydar KULEKCI", "http://scanf.info/"] +lang: tr-tr +--- +Python Guido Van Rossum tarafından 90'ların başında yaratılmıştır. Şu anda +varolanlar arasında en iyi dillerden birisidir. Ben (Louie Dinh) Python +dilinin syntax'ının belirginliğine aşığım. O basit olarak çalıştırılabilir +pseudocode'dur. + +Geri bildirimlerden son derece mutluluk duyarım! Bana [@louiedinh](http://twitter.com/louiedinh) +adresinden ya da louiedinh [at] [google's email service] adresinden ulaşabilirsiniz. + +Çeviri için geri bildirimleri de [@kulekci](http://twitter.com/kulekci) +adresine yapabilirsiniz. + +Not: Bu yazıdaki özellikler Python 2.7 için geçerlidir, ama Python 2.x için de +uygulanabilir. Python 3 için başka bir zaman tekrar bakınız. + + +```python +# Tek satır yorum hash işareti ile başlar. +""" Çoklu satır diziler üç tane çift tırnak + arasında yazılır. Ve yorum olarak da + kullanılabilir +""" + + +#################################################### +## 1. İlkel Veri Tipleri ve Operatörler +#################################################### + +# Sayılar +3 #=> 3 + +# Matematik beklediğiniz gibi +1 + 1 #=> 2 +8 - 1 #=> 7 +10 * 2 #=> 20 +35 / 5 #=> 7 + +# Bölünme biraz ilginç. EĞer tam sayılar üzerinde bölünme işlemi yapıyorsanız +# sonuç otomatik olarak kırpılır. +5 / 2 #=> 2 + +# Bölünme işlemini düzenlemek için kayan noktalı sayıları bilmeniz gerekir. +2.0 # Bu bir kayan noktalı sayı +11.0 / 4.0 #=> 2.75 ahhh...daha iyi + +# İşlem önceliğini parantezler ile sağlayabilirsiniz. +(1 + 3) * 2 #=> 8 + +# Boolean değerleri bilindiği gibi +True +False + +# not ile nagatif(mantıksal) değerini alma +not True #=> False +not False #=> True + +# Eşitlik == +1 == 1 #=> True +2 == 1 #=> False + +# Eşitsizlik != +1 != 1 #=> False +2 != 1 #=> True + +# Daha fazla karşılaştırma +1 < 10 #=> True +1 > 10 #=> False +2 <= 2 #=> True +2 >= 2 #=> True + +# Karşılaştırma zincirleme yapılabilir! +1 < 2 < 3 #=> True +2 < 3 < 2 #=> False + +# Karakter dizisi " veya ' ile oluşturulabilir +"This is a string." +'This is also a string.' + +# Karakter dizileri birbirleri ile eklenebilir +"Hello " + "world!" #=> "Hello world!" + +# A string can be treated like a list of characters +# Bir string'e karakter listesi gibi davranabilirsiniz. +"This is a string"[0] #=> 'T' + +# % karakter dizisini(string) formatlamak için kullanılır, bunun gibi: +"%s can be %s" % ("strings", "interpolated") + +# String'leri formatlamanın yeni bir yöntem ise format metodudur. +# Bu metod tercih edilen yöntemdir. +"{0} can be {1}".format("strings", "formatted") +# Eğer saymak istemiyorsanız anahtar kelime kullanabilirsiniz. +"{name} wants to eat {food}".format(name="Bob", food="lasagna") + +# None bir objedir +None #=> None + +# `==` eşitliğini non objesi ile karşılaştırmak için kullanmayın. +# Onun yerine `is` kullanın. +"etc" is None #=> False +None is None #=> True + +# 'is' operatörü obje kimliği için test etmektedir. Bu ilkel değerler +# için kullanışlı değildir, ama objeleri karşılaştırmak için kullanışlıdır. + +# None, 0 ve boş string/list'ler False olarak değerlendirilir. +# Tüm eşitlikler True döner +0 == False #=> True +"" == False #=> True + + +#################################################### +## 2. Değişkenler ve Kolleksiyonlar +#################################################### + +# Ekrana yazdırma oldukça kolaydır. +print "I'm Python. Nice to meet you!" + + +# Değişkenlere bir değer atamadan önce tanımlamaya gerek yoktur. +some_var = 5 # Değişken isimlerinde gelenek küçük karakter ve alt çizgi + # kullanmaktır. +some_var #=> 5 + +# Daha önceden tanımlanmamış ya da assign edilmemeiş bir değişkene erişmeye +# çalıştığınızda bir hata fırlatılacaktır. Hata ayıklama hakkında daha fazla +# bilgi için kontrol akışı kısmına göz atınız. +some_other_var # isim hatası fırlatılır + +# isterseniz `if`i bir ifade gibi kullanabilirsiniz. +"yahoo!" if 3 > 2 else 2 #=> "yahoo!" + +# Listeler +li = [] +# Önceden değerleri tanımlanmış listeler +other_li = [4, 5, 6] + +# Bir listenin sonuna birşeyler eklemek +li.append(1) #li şu anda [1] +li.append(2) #li şu anda [1, 2] +li.append(4) #li şu anda [1, 2, 4] +li.append(3) #li şu anda [1, 2, 4, 3] +# pop ile sondan birşeyler silmek +li.pop() #=> 3 and li is now [1, 2, 4] +# Tekrar sonuna eklemek +li.append(3) # li is now [1, 2, 4, 3] again. + +# Dizi gibi listenin elemanlarına erişmek +li[0] #=> 1 +# Son elemanın değerine ulaşmak +li[-1] #=> 3 + +# Listede bulunmayan bir index'teki elemana erişirken `IndexError` hatası +# fırlatılır +li[4] # IndexError fırlatılır + +# slice syntax'ı ile belli aralıktakı değerlere bakabilirsiniz. +# (Açık ve kapalı aralıklıdır.) +li[1:3] #=> [2, 4] +# Başlangıcı ihmal etme +li[2:] #=> [4, 3] +# Sonu ihmal etme +li[:3] #=> [1, 2, 4] + +# `del` ile istenilen bir elemanı listeden silmek +del li[2] # li is now [1, 2, 3] + +# Listeleri birbiri ile birleştirebilirsiniz. +li + other_li #=> [1, 2, 3, 4, 5, 6] - Not: li ve other_li yanlız bırakılır + +# extend ile listeleri birleştirmek +li.extend(other_li) # Now li is [1, 2, 3, 4, 5, 6] + +# bir değerin liste içerisinde varlığını `in` ile kontrol etmek +1 in li #=> True + +# "len" ile listenin uzunluğunu bulmak +len(li) #=> 6 + +# Tüpler listeler gibidir sadece değişmezler(immutable) +tup = (1, 2, 3) +tup[0] #=> 1 +tup[0] = 3 # TypeError fırlatılır. + +# Litelerde yapılanların hepsini tüplerde de yapılabilir +len(tup) #=> 3 +tup + (4, 5, 6) #=> (1, 2, 3, 4, 5, 6) +tup[:2] #=> (1, 2) +2 in tup #=> True + +# Tüplerin(veya listelerin) içerisindeki değerleri değişkenelere +# atanabilir +a, b, c = (1, 2, 3) # a şu anda 1, b şu anda 2 ve c şu anda 3 +# Eğer parantez kullanmaz iseniz tüpler varsayılan olarak oluşturulur +d, e, f = 4, 5, 6 +# şimdi iki değeri değiş tokuş etmek çok kolaydır. +e, d = d, e # d şimdi 5 ve e şimdi 4 + + +# Sözlükler (Dictionaries) key-value saklanır. +empty_dict = {} +# Sözlüklere önceden değer atama örneği +filled_dict = {"one": 1, "two": 2, "three": 3} + +# Değere ulaşmak için [] kullanılır +filled_dict["one"] #=> 1 + +# Tüm anahtarlara(key) `keys()` metodu ile ulaşılır +filled_dict.keys() #=> ["three", "two", "one"] +# Not - Sözlüklerin anahtarlarının sıralı geleceği garanti değildir +# Sonuçlarınız değer listesini aldığınızda tamamen eşleşmeyebilir + +# Tüm değerleri almak için `values()` kullanabilirsiniz. +filled_dict.values() #=> [3, 2, 1] +# Not - Sıralama ile ilgili anahtarlar ile aynı durum geçerlidir. + +# Bir anahtarın sözlükte oluş olmadığını `in` ile kontrol edilebilir +"one" in filled_dict #=> True +1 in filled_dict #=> False + +# Olmayan bir anahtar çağrıldığında KeyError fırlatılır. +filled_dict["four"] # KeyError + +# `get()` metodu KeyError fırlatılmasını önler +filled_dict.get("one") #=> 1 +filled_dict.get("four") #=> None +# get() metodu eğer anahtar mevcut değilse varsayılan bir değer atama +# imknaı sağlar. +filled_dict.get("one", 4) #=> 1 +filled_dict.get("four", 4) #=> 4 + +# `setdefault()` metodu sözlüğe yeni bir key-value eşleşmesi eklemenin +# güvenli bir yoludur. +filled_dict.setdefault("five", 5) #filled_dict["five"] is set to 5 +filled_dict.setdefault("five", 6) #filled_dict["five"] is still 5 + + +# Sets store ... well sets +empty_set = set() +# Bir demek değer ile bir "set" oluşturmak +some_set = set([1,2,2,3,4]) # some_set is now set([1, 2, 3, 4]) + +# Python 2.7'den beri {}'ler bir "set" tanımlaman için kullanılabilir +filled_set = {1, 2, 2, 3, 4} # => {1 2 3 4} + +# Bir set'e daha fazla eleman eklemek +filled_set.add(5) # filled_set is now {1, 2, 3, 4, 5} + +# "&" işareti ile iki set'in kesişimlerini alınabilir +other_set = {3, 4, 5, 6} +filled_set & other_set #=> {3, 4, 5} + +# | işareti ile +filled_set | other_set #=> {1, 2, 3, 4, 5, 6} + +# "-" işareti ile iki set'in farkları alınabilir +{1,2,3,4} - {2,3,5} #=> {1, 4} + +# "in" ile değerin set içerisinde olup olmadığını kontrol edebilirsiniz +2 in filled_set #=> True +10 in filled_set #=> False + + +#################################################### +## 3. Akış Denetimi +#################################################### + +# Bir değişken oluşturmak +some_var = 5 + +# Buradaki bir if ifadesi. Girintiler(Intentation) Python'da önemlidir! +# "some_var is smaller than 10" yazdırılır. +if some_var > 10: + print "some_var is totally bigger than 10." +elif some_var < 10: # elif ifadesi isteğe bağlıdır + print "some_var is smaller than 10." +else: # Bu da isteğe bağlıdır. + print "some_var is indeed 10." + + +""" +For döngüleri listeler üzerinde iterasyon yapar +Ekrana yazdırılan: + dog is a mammal + cat is a mammal + mouse is a mammal +""" +for animal in ["dog", "cat", "mouse"]: + # Biçimlendirmeleri string'e katmak için % kullanabilirsiniz + print "%s is a mammal" % animal + +""" +`range(number)` ifadesi sıfırdan verilen sayıya kadar bir sayı listesi döner +Ekrana yazdırılan: + 0 + 1 + 2 + 3 +""" +for i in range(4): + print i + +""" +While döngüsü koşul sağlanmayana kadar devam eder +Ekrana yazdırılan: + 0 + 1 + 2 + 3 +""" +x = 0 +while x < 4: + print x + x += 1 # Shorthand for x = x + 1 + +# try/except bloğu ile hatalar ayıklanabilir + +# Python 2.6 ve üstü için çalışacaktır: +try: + # "raise" bir hata fırlatmak için kullanılabilir + raise IndexError("This is an index error") +except IndexError as e: + pass # Pass is just a no-op. Usually you would do recovery here. + + +#################################################### +## 4. Fonksiyonlar +#################################################### + + +# Yeni bir fonksiyon oluşturmak için `def` kullanılır +def add(x, y): + print "x is %s and y is %s" % (x, y) + return x + y # Return values with a return statement + +# Fonksiyonu parametre ile çağırmak +add(5, 6) #=> prints out "x is 5 and y is 6" and returns 11 + +# Diğer bir yol fonksiyonları anahtar argümanları ile çağırmak +add(y=6, x=5) # Anahtar argümanlarının sırası farklı da olabilir + +# Değişken sayıda parametresi olan bir fonksiyon tanımlayabilirsiniz +def varargs(*args): + return args + +varargs(1, 2, 3) #=> (1,2,3) + +# Değişken sayıda anahtar argümanlı parametre alan fonksiyonlar da +# tanımlayabilirsiniz. +def keyword_args(**kwargs): + return kwargs + +# Şu şekilde kullanılacaktır +keyword_args(big="foot", loch="ness") #=> {"big": "foot", "loch": "ness"} + +# Eğer isterseniz ikisini aynı anda da yapabilirsiniz +def all_the_args(*args, **kwargs): + print args + print kwargs +""" +all_the_args(1, 2, a=3, b=4) prints: + (1, 2) + {"a": 3, "b": 4} +""" + +# Fonksiyonu çağırırken, args/kwargs'ın tam tersini de yapabilirsiniz! +# Tüpü yaymak için * ve kwargs'ı yaymak için ** kullanın. +args = (1, 2, 3, 4) +kwargs = {"a": 3, "b": 4} +all_the_args(*args) # foo(1, 2, 3, 4) ile eşit +all_the_args(**kwargs) # foo(a=3, b=4) ile eşit +all_the_args(*args, **kwargs) # foo(1, 2, 3, 4, a=3, b=4) ile eşit + +# Python first-class fonksiyonlara sahiptir +def create_adder(x): + def adder(y): + return x + y + return adder + +add_10 = create_adder(10) +add_10(3) #=> 13 + +# Anonymous fonksiyonlar da vardır +(lambda x: x > 2)(3) #=> True + +# Dahili yüksek seviye fonksiyonlar vardır +map(add_10, [1,2,3]) #=> [11, 12, 13] +filter(lambda x: x > 5, [3, 4, 5, 6, 7]) #=> [6, 7] + +# Map etme(maps) ve filtreleme(filtres) için liste kullanabiliriz. +[add_10(i) for i in [1, 2, 3]] #=> [11, 12, 13] +[x for x in [3, 4, 5, 6, 7] if x > 5] #=> [6, 7] + + +#################################################### +## 5. Sınıflar +#################################################### + +# We subclass from object to get a class. +class Human(object): + + # Bir sınıf özelliği. Bu sınıfın tüm `instance`larına paylaşılmıştır. + species = "H. sapiens" + + # Basic initializer + def __init__(self, name): + # Metoda gelen argümanın değerini sınıfın elemanı olan `name` + # değişkenine atama + self.name = name + + # Bir instance metodu. Tüm metodlar ilk argüman olarak `self` + # parametresini alır + def say(self, msg): + return "%s: %s" % (self.name, msg) + + # Bir sınıf metodu tüm `instance`lar arasında paylaşılır + # İlk argüman olarak sınıfı çağırarak çağrılırlar + @classmethod + def get_species(cls): + return cls.species + + # bBir statik metod bir sınıf ya da instance referansı olmadan çağrılır + @staticmethod + def grunt(): + return "*grunt*" + + +# Bir sınıf örneği oluşturmak +i = Human(name="Ian") +print i.say("hi") # "Ian: hi" çıktısı verir + +j = Human("Joel") +print j.say("hello") # "Joel: hello" çıktısı verir + +# Sınıf metodunu çağıralım +i.get_species() #=> "H. sapiens" + +# Paylaşılan sınıf özellik değiştirelim. +Human.species = "H. neanderthalensis" +i.get_species() #=> "H. neanderthalensis" +j.get_species() #=> "H. neanderthalensis" + +# Statik metodu çağırma +Human.grunt() #=> "*grunt*" + + +#################################################### +## 6. Modüller +#################################################### + +# Modülleri sayfaya dahil edebilirsiniz +import math +print math.sqrt(16) #=> 4 + +# Modül içerisinden spesifik bir fonksiyonu getirebilirsiniz +from math import ceil, floor +print ceil(3.7) #=> 4.0 +print floor(3.7) #=> 3.0 + +# Modüldeki tüm fonksiyonları dahil edebilirsiniz +# Uyarı: bu önerilmez +from math import * + +# Modülün adını kısaltabilirsiniz +import math as m +math.sqrt(16) == m.sqrt(16) #=> True + +# Python modülleri sıradan python dosyalarıdır. Kendinize bir modül +# yazabilirsiniz, ve dahil edebilirsiniz. Modülün adı ile dosya adı +# aynı olmalıdır. + +# Modüllerde tanımlanmış fonksiyon ve metodları öğrenebilirsiniz. +import math +dir(math) + + + +``` + +## Daha fazlası için hazır mısınız? + +### Ücretsiz Dökümanlar + +* [Learn Python The Hard Way](http://learnpythonthehardway.org/book/) +* [Dive Into Python](http://www.diveintopython.net/) +* [The Official Docs](http://docs.python.org/2.6/) +* [Hitchhiker's Guide to Python](http://docs.python-guide.org/en/latest/) +* [Python Module of the Week](http://pymotw.com/2/) + +### Dead Tree + +* [Programming Python](http://www.amazon.com/gp/product/0596158106/ref=as_li_qf_sp_asin_tl?ie=UTF8&camp=1789&creative=9325&creativeASIN=0596158106&linkCode=as2&tag=homebits04-20) +* [Dive Into Python](http://www.amazon.com/gp/product/1441413022/ref=as_li_tf_tl?ie=UTF8&camp=1789&creative=9325&creativeASIN=1441413022&linkCode=as2&tag=homebits04-20) +* [Python Essential Reference](http://www.amazon.com/gp/product/0672329786/ref=as_li_tf_tl?ie=UTF8&camp=1789&creative=9325&creativeASIN=0672329786&linkCode=as2&tag=homebits04-20) + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + |